PL
EN
Podstawową przyczyną możliwych do uniknięcia chorób oraz przedwczesnej umieralności w Europie jest nieprawidłowe żywienie i niska aktywność fizyczna. Otyłość coraz bardziej rozpowszechniona w Europie, stała się jednym z głównych problemów zdrowia publicznego dotyczącym również służb mundurowych.
Na podstawie danych umieszczonych w raporcie GUS „Zdrowie i ochrona zdrowia 2011” otyłość lub nadwagę zdiagnozowano u 54% dorosłych Polaków. Częściej występowała ona u mężczyzn (64%) niż u kobiet (46%).
Ostatnie badanie przeprowadzone w Polsce w latach 2014-2015 pokazało, że na nadwagę i otyłość choruje już ponad 60% dorosłych Polaków, a na samą otyłość 27%. Odsetek chorych na otyłość w naszym kraju w czasie ostatnich 10 lat zwiększył się o 7%. Polska na tle 18 krajów europejskich zajmuje 7 miejsce wśród występowania nadmiernej masy ciała u osób dorosłych. Światowa Organizacja Zdrowia prognozuje, że w 2030 r. co trzecia osoba w Polsce będzie miała otyłość. Niektóre grupy społeczne, ze względu na środowisko, w którym żyją i pracują, a konkretnie panujące w nim nawyki i zwyczaje dotyczące odżywiania i aktywności fizycznej, są w większym stopniu narażone na oddziaływanie czynników sprzyjających rozwojowi otyłości.
Wyniki badań systematycznie prowadzonych w armiach na świecie wskazują na wzrost wartości wskaźników BMI wśród żołnierzy (Kyoung-Ki i wsp., 2011, Sedek R; 2010). Szczególnie wysokie wskaźniki występowania otyłości odnotowano w armiach w USA. Jak wynika z danych Departamentu Obrony, ok. 13% osób znajdujących się w służbie czynnej w wieku 20 lat i więcej może zostać zakwalifikowanych jako otyłe według wskaźnika BMI. Najwięcej takich osób znajdowało się w siłach lądowych (16%), najmniej – w korpusie Marines (5%).
Nadwaga i otyłość występują zarówno u żołnierzy rozpoczynających służbę wojskową, jak i żołnierzy z długoletnim stażem, co wykazały badania przeprowadzone w naszym kraju (Kobos i wsp., 2003). Biorąc pod uwagę wartość wskaźnika BMI stwierdzono, że w grupie do 30 lat odsetek badanych z masą ciała w normie wynosił 50%, podczas gdy w grupie żołnierzy starszych był niższy i wynosił 46,4% (Bertrandt i wsp., 2012). Ocena częstości występowania nadwagi i otyłości u podchorążych Lotniczej Akademii Wojskowej w Dęblinie (LAW) wykazała istotne różnice między studentami I i II roku a studentami IV i V roku. Wśród studentów I i II roku prawidłowe wartości BMI miało 88% osób, a wśród studentów IV i V roku – jedynie 48,6% (Gaździńska, 2015).
Racjonalne żywienie jest niezbędnym elementem w utrzymaniu organizmu człowieka w zdrowiu oraz odpowiedniej kondycji fizycznej. Zagadnienia związane z prawidłowym odżywianiem nabierają jeszcze większego znaczenia podczas pełnienia służby. Funkcjonariusze służb mundurowych narażeni są na duże obciążenia fizyczne i psychiczne, dlatego odpowiednia dieta istotnie wpływa na ich wydajność w pracy i odporność psychiczną. Z tego powodu ocena posiadanej przez funkcjonariuszy służb mundurowych wiedzy żywieniowej jest istotnym narzędziem w profilaktyce chorób cywilizacyjnych, w tym nadwagi i otyłości.
Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej od listopada 2016 r. realizuje zadanie z zakresu zdrowia publicznego w ramach Narodowego Programu Zdrowia 2016-2020 pn.:
- Promowanie inicjatyw dotyczących prawidłowego żywienia i podejmowania aktywności fizycznej wśród służb mundurowych
- Kompleksowe badania sposobu żywienia i stanu odżywienia żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy Wojska Polskiego z identyfikacją czynników ryzyka rozwoju otyłości, z oceną aktywności fizycznej, poziomu wiedzy żywieniowej oraz występowania nierówności w zdrowiu w 2017 oraz 2020 roku
- Ocena wpływu czynników szkodliwych na stan zdrowia żołnierzy zawodowych - lotnictwa wojskowego we wszystkich rodzajach wojsk i ich rodzin w środowisku służby i życia
- Przeprowadzenie aktualizacji norm żywienia dla populacji, w tym norm żywienia zbiorowego służb mundurowych, w oparciu o najnowszą wiedzę medyczną oraz badania (lider WIHE)
